Spreken met Lineke de Bruin, secretaresse van het MESO-team in Tiel, is spreken in volle rust. Lineke is overduidelijk een faciliteerder die zich, om het maar eens populair te zeggen ‘de kop niet gek laat maken’. Een secretaresse zoals je ze in de hectiek die (ouderen)zorg graag in je nabijheid hebt: om te zorgen dat er overzicht is en blijft.
Haar ervaringen gedurende haar loopbaan tot nu toe, in verschillende rollen en functies, o.a. in de zorg, haar persoonlijke eigenschappen én haar competenties vormen een mooie mix voor het uitoefenen van deze rol. Een rol die ze in deze pilotfase voor twee dagen per week vervult en dat is – nu de werkwijze met alle toebehoren staat – eigenlijk wat te weinig gelet op haar ambities. “Ik mis soms wat diepgang en als het om doorontwikkeling gaat, ben ik beperkt door de geringe omvang van de functie gedurende de pilotfase”, aldus Lineke.
In de opschaling van MESO-zorg in Nederland m.b.v. experimentele financiering werken we in drie kleinschalige pilots. In elke pilot zien we dat het tijd en aandacht vraagt om deze innovatieve vorm van zorg op te starten. De teamleden, zowel de SO als de verpleegkundige als de secretaresse moeten worden opgeleid; een team vormen; ervaring opdoen met een andere manier van werken; ondernemend aan de slag om huisartsen en andere hulpverleners kennis te laten maken met MESO-zorg; kennis delen met de andere (pilot)praktijken in het land en in dit geval ook nog eens van meet af aan onderzoek doen. Onderzoek zowel onder patiënten, mantelzorgers en huisartsen.
De secretaresse als spin in het web
De secretaresse vervult in al deze processen een spilfunctie. Een goed draaiende MESO-praktijk kan niet zonder een goed secretariaat en dat begin bij het leggen van een goede basis én dat ook vasthouden. En dat is wat Lineke deed en doet. Nu de zorg en het team staan, is er ruimte voor door ontwikkeling. Lineke voelt goed aan dat hier – onbedoeld – de rem op staat. Dat is inherent aan werken in een pilot met onzekerheid over een vervolg. En dat is waar we in het MESO-project ook aandacht voor vragen: “Zorg dat deze waardevolle manier van werken geborgd kan worden.”
En dus de vraag wat zo Lineke aanspreekt in de MESO-zorg. Ze geeft aan dat ze het een vorm van zorg vindt die echt nodig is, die ze ouderen gunt omdat het zo’n persoonlijke aandacht is. Zodat er zorg geboden kan worden die echt zinvol is. Als we vervolgens aangeven dat verzekeraars de neiging hebben te denken dat het dure zorg is, of dat er personeelstekorten zijn waardoor het niet haalbaar is om deze vorm van zorg overal te kunnen bieden, is Lineke duidelijk. “De investeringen verdien je vanzelf terug, omdat je erger voorkomt, er op tijd bij kunt zijn, het ouderen helpt bij de acceptatie, ook als er sprake is van een wachtlijst. MESO kan niet alle leed wegnemen, wel verzachten, inzicht en overzicht en daarmee rust brengen. Ik ken veel schrijnende verhalen, ook in mijn omgeving, waar MESO veel zou kunnen betekenen.”
Zorgen dat alles gesmeerd blijft lopen
Terug naar haar specifieke rol, die van secretaresse van het MESO-team. Daarover zegt ze het volgende: “MESO-zorg vraagt om een goede agendaplanning. Die moet gesmeerd lopen ook als er tussentijdse veranderingen zijn, en die zijn er. Alle teamleden hebben in deze pilotvorm van MESO-zorg ook andere taken, ja dat is iets om rekening mee te houden. Je probeert desondanks alles zo efficiënt mogelijk te plannen. Ik weet als geen ander waar we allemaal rekening mee moeten houden. Ik probeer eenheid van werken te creëren, zorg dat we in goed overleg met elkaar plannen, en zoek naar een handige taakverdeling (wie werkt in welk duo met welke patiënt samen). Het draait allemaal om communicatie en elkaar aanspreken als de dingen anders of beter moeten. Ik heb inmiddels een handige checklist, die volg ik en ondertussen blijf ik nadenken over verbeteringen.”
De startfase van een MESO-team en dan
We staan stil bij de vraag hoe haar rol er nu uitziet t.o.v. de startfase van de pilot. “In het begin moet er natuurlijk veel geregeld worden. Het team moet elkaar leren kennen en op elkaar ingespeeld raken, de systemen moeten op orde komen, iedereen moet de patiëntenreis goed kennen (ook om te weten wanneer en waarom je er van af kunt wijken), de verwijzers moeten je weten te vinden, je moet weten hoe je rekening kunt houden met ieders eigenheid enz. enz. Als eenmaal de systemen staan, iedereen zich de zorgsoort heeft eigen gemaakt, de lijntjes zijn gelegd dan gaat het meer en meer vanzelf. Dan ontstaat er tijd om na te denken over verbeteringen en ontwikkelingen. Als secretaresse zie ik veel maar sla ik natuurlijk niet onmiddellijk op de trom. Je wilt faciliteren maar niet overnemen. Als secretaresse ben je een laagdrempelige vraagbaak, houd je alles en iedereen een beetje in de gaten en kijk je hoe je kunt ondersteunen of helpen. Als er dingen blijven liggen, pak je het op of zorg je dat een ander dat doet. Je moet er voor mekaar kunnen en willen zijn.“
Wat je moet kennen en kunnen
We vragen aan Lineke hoe zij de rust bewaart en we krijgen geheel in lijn met die rust het volgende lijstje voorgeschoteld, eentje om je vingers bij af te likken. Lineke: “Nou, je weet gewoon wat belangrijk is en wat niet; wat urgent is en wat minder; je zorgt dat je voorbereid bent op wat komen gaat; je weet wie je waarvoor kunt benaderen; je zorgt dat je fysiek aanwezig bent; en je denkt na over hoe je de zaak het beste aan kunt pakken. Je moet zorgen dat je feeling met het soort patiënten en zorgverleners hebt, je hoeft de inhoud van de casus niet te kennen om je werk goed te kunnen doen. “
Zie het belang
We leggen Lineke voor dat secretariële ondersteuning in veel vormen van bekostiging niet expliciet is benoemd maar onderdeel uit maakt van een tarief voor bijvoorbeeld de dokter of de verpleegkundige. Lineke daarover: “Het belang van goede secretariële ondersteuning zou beter benoemd kunnen worden. Ons vak speelt zich vaak meer op de achtergrond af, we leggen vaak bescheidenheid aan de dag maar zijn o zo cruciaal voor goede zorg. We faciliteren zodat dokters en verpleegkundigen zich op de zorg kunnen richten en zij geen dingen hoeven te doen waar ze eigenlijk ook niet voor toegerust zijn. Laat dat maar aan ons over, dat scheelt een hoop dure tijd.”
Na een uur ronden we – opnieuw – een mooi gesprek met één van de MESO-betrokkenen af.
Petra Nas en Ien van Doormalen
Projectleiders